De internationale monetaire orde van Bretton Woods moet worden herzien, omdat het systeem zijn grenzen heeft bereikt. Dat zei de Franse minister van Financiën Bruno Le Maire in een toespraak bij de Franse centrale bank. Hij merkte op dat het bestaande systeem voor nieuwe uitdagingen staat, zoals de opkomst van China als nieuwe wereldmacht en de alternatieve koers die de Verenigde Staten wil varen.
Volgens Le Maire zorgde het Bretton Woods systeem in de tweede helft van de vorige eeuw voor welvaart en politieke macht. Maar vandaag de dag staat het systeem, dat leunt op instituten als het IMF en de Wereldbank, voor nieuwe uitdagingen. Zo heeft globalisering ook meer economische ongelijkheid tot gevolg gehad, waardoor de multilaterale samenwerking onder druk staat.
"Het Bretton Woods akkoord was een essentieel instrument van cohesie en eenheid van de Westerse wereld tegen de Sovjet-Unie. Het demonstreerde dat toewijding aan internationale samenwerking samen met effectieve monetaire instituten van onschatbare waarde zijn. De ineenstorting van de Sovjet-Unie komt deels voort uit uit de sterke samenwerking tussen de Westerse landen, die mogelijk werd gemaakt door de Bretton Woods akkoord. Dat mogen we nooit vergeten.
We hebben aan Bretton Woods een halve eeuw van welvaart en politieke macht te danken. We hebben aan Bretton Woods te danken dat we een gezamenlijke capaciteit hebben om momenten van economische en politieke onrust in de tweede helft van de twintigste eeuw te doorstaan.
Bretton Woods heeft ook zijn veerkracht laten zien toen er een economische crisis uitbrak in de jaren '70 en in de financiële crisis van 2008, toen het IMF een cruciale rol speelde. Het IMF is één van de drie pilaren van het Bretton Woods systeem. Hulde voor het IMF. Ik ben geen kandidaat dus dat kan ik zeggen. Vooral voor onze gezamenlijke vriend Christine Lagarde voor de sleutelrol die ze speelde in de crisis van 2008."
'Bretton Woods heeft zijn grenzen bereikt'
Volgens de Franse minister heeft het Bretton Woods systeem inmiddels zijn grenzen bereikt. Nieuwe uitdagingen en de verschuiving van het economische zwaartepunt vereisen volgens hem een herziening van dit systeem. Gebeurt dat niet, dan zal het systeem uit elkaar vallen en verdwijnen. Hij zei daar het volgende over.
"De uitdagingen van vandaag de dag zijn totaal anders. Ongelijkheid tussen landen en binnen landen neemt toe. En die ongelijkheid vormt een bedreiging voor de groei en de stabiliteit. Grondstoffen raken op en multilaterale samenwerking staat onder druk. Er is overduidelijk een noodzaak voor ons allemaal om een globaal antwoord te vinden op deze uitdagingen.
Maar we moeten eerst openlijk erkennen dat de Bretton Woods orde zoals die nu staat duidelijk zijn grenzen heeft bereikt. Als we niet in staat zijn een eerlijke inschatting te maken van de huidige situatie, dan zullen we nooit de juiste oplossing vinden. Het alternatief dat we nu hebben is duidelijk. Of we gaan Bretton Woods opnieuw uitvinden en een nieuwe multilaterale orde bouwen die efficiënter en eerlijker is. Of we lopen het risico dat deze orde helemaal verdwijnt.
Vandaag de dag wordt het Bretton Woods systeem uitgedaagd door twee grote wereldmachten: De Verenigde Staten en China. Op een verschillende manier natuurlijk, maar de uitdaging komt van de twee grootste wereldmachten. Aan de andere kant zet de Verenigde Staten vraagtekens bij multilateralisme. Soms om goede redenen en soms om redenen die bekritiseerd kunnen worden, maar feit is dat ze het multilateralisme bekritiseren.
De Verenigde Staten zetten vraagtekens bij de Wereldhandelsorganisatie. Ik heb met mijn collega's in Washington veel gesprekken gehad over dit belangrijke vraagstuk van de rol van de Wereldhandelsorganisatie. De Verenigde Staten gebruiken extraterritoriale sancties en nemen afstand van multilaterale samenwerking. Enkel en alleen maar omdat ze vinden dat bilaterale relaties en in sommige gevallen ook sancties effectiever zijn in het bereiken van hun doelen."
Chinese Zijderoute
Le Maire zei dat de internationale monetaire orde, die in de tweede helft van de vorige eeuw werd gedomineerd door het Bretton Woods systeem, in de eerste helft van deze eeuw gedomineerd kan worden door de Chinese Zijderoute. Dat is de verzamelnaam voor grootschalige Chinese investeringen in infrastructuur die als doel hebben Europa en Azië aan elkaar te verbinden. De Franse minister zei daar het volgende over:
"Aan de andere kant wordt Bretton Woods ook uitgedaagd door de opkomst van China. Daar moeten we ons geen illusies over maken. Het doel van China is om verder te gaan dan de Bretton Woods orde en een nieuwe orde te bouwen. Deze nieuwe orde heeft een naam, namelijk de nieuwe Zijderoute.
Voor veel landen heeft dit Belt and Road programma een aantrekkingskracht. Ongeveer veertig regeringsleiders waren aanwezig bij het tweede Belt and Road forum. Verschillende landen hebben dit initiatief al ondersteund. Zelfs hier in Europa, in het bijzonder Italië. We moeten erkennen wat de belangen zijn achter dit Belt and Road initiatief. Zowel vanuit economisch als politiek perspectief. Gegeven dat dit initiatief duurzaam is en een wederkerige basis heeft.
China verbergt haar ambities niet. In Afrika bijvoorbeeld, waar de investeringen van de Chinese ontwikkelingsbank inmiddels $45 miljard groter zijn dan die van de Wereldbank. Daar moeten we ons van bewust zijn. Ook op technologisch front zijn de ambities van China duidelijk. China wil voor 2025 leider worden op het gebied van nieuwe technologieën.
Opkomende economieën, investeerders en bedrijven hebben hun blik richting het oosten geworpen en dat is misschien nog maar het begin. Bretton Woods heeft de tweede helft van de twintigste eeuw bepaald. De Chinese Zijderoute kan eerste helft van de 21e eeuw kan bepalen.
Indien we niet in staat zijn Bretton Woods opnieuw uit te vinden kan de Chinese Zijderoute de nieuwe wereldorde worden. Chinese standaarden ten aanzien van staatssteun, openbare aanbesteding en intellectueel eigendom kunnen dan de wereldwijde standaard worden."
