De ECB maakt zich geen zorgen over de stijging van de rente. Dat zei Christine Lagarde, president van de centrale bank, in een interview met Bloomberg. Ze verklaarde dat de markt de centrale bank zoveel kan testen als ze maar wil, omdat de centrale bank over alle benodigde instrumenten beschikt om de situatie onder controle te houden. Ze hoopt dat de economische situatie binnen een paar maanden verbetert, zodat de centrale bank kan overschakelen op een 'minder uitzonderlijk' monetair beleid.
"We hebben te maken met exceptionele omstandigheden en we hebben exceptionele instrumenten die we momenteel kunnen gebruiken. Een hele reeks van instrumenten. Die zullen we gebruiken wanneer dat nodig is om te voldoen aan ons mandaat en onze belofte aan de economie."
Lagarde doet hiermee een poging om de zorgen over een stijgende rente weg te nemen bij beleggers. Overtuigend is het echter niet. De centrale bank kondigde vorig jaar een aanvullend opkoopprogramma aan, maar de laatste maanden loopt de rente gestaag op. Beleggers verwachten meer inflatie en vragen daarom een hogere rentevergoeding, wat betekent dat de obligatiekoersen dalen. Het is de vraag hoe de ECB de rente onder controle wil brengen, als ze tegelijkertijd aangeeft dat ze bereid is een hogere inflatie te tolereren. De markt ziet deze tegenstrijdigheid en speculeert daarom op een verdere rentestijging.
https://www.youtube.com/watch?v=nykd8-N7IJk
Opkoopprogramma
De ECB kan eventueel meer obligaties opkopen om de rente omlaag te drukken, maar het probleem is dat dit de geloofwaardigheid van de centrale bank ondermijnt. Als de centrale bank in het huidige tempo staatsleningen blijft opkopen heeft ze in 2023 de helft van de staatsschuld van alle eurolanden op haar balans staan. Dat betekent dat ze de spelregels opnieuw moet aanpassen, want onder de huidige regels mag de centrale bank maximaal 33% van de staatsschuld van een land bezitten. En dat is al meer dan oorspronkelijk de bedoeling was. Begin 2015 lag die grens namelijk nog op 25%.
De ECB kan met haar opkoopprogramma proberen de rente omlaag te drukken. Ze kan echter niet het vertrouwen van de markt herstellen. Integendeel, een nog agressiever monetair beleid kan het signaal aan de markt afgeven dat de centrale bank de situatie niet meer onder controle heeft. Uiteindelijk bepaalt de markt of ze staatsobligaties van een bepaald land vertrouwt of niet. Zo schoot de rente op Italiaanse staatsleningen aan het begin van de coronacrisis flink omhoog. Beleggers maakten zich zorgen over de kredietwaardigheid van het land.
Sinds het begin van de coronacrisis is het balanstotaal van de centrale bank gestegen van €4,6 biljoen naar €7,5 biljoen. Die balans zal waarschijnlijk nog verder toenemen, want onlangs nog gaf de ECB aan dat ze het tempo van steunaankopen onder het PEPP programma wil opschroeven. Lagarde verklaarde tegenover Bloomberg dat ze het tempo van het opkoopprogramma wil laten afhangen van de financieringscondities in de eurozone.
Dit artikel verscheen eerder op Goudstandaard
