Op het moment van schrijven staat de prijs van Bitcoin op een all-time high van meer dan $14.500, terwijl de goudprijs al maanden rond de €1.100 per troy ounce blijft bewegen. Kijken we naar de data van Google Trends, dan zien we dat men inmiddels vaker op 'bitcoin kopen' dan op 'goud kopen' wordt gezocht. Zelfs de volgers van voormalig Amerikaans congreslid Ron Paul - een fervente gold bug - lieten in een recente peiling op twitter weten dat ze inmiddels in meerderheid de voorkeur geven aan Bitcoin boven goud als opslag van waarde.
Is de Bitcoin het nieuwe goud? Of lopen we op de zaken vooruit?
https://twitter.com/RonPaul/status/938145695294480385
Bitcoin als betaalmiddel?
Toen de Bitcoin nog niet zo populair was dacht men dat het een ideaal betaalmiddel zou zijn, omdat het digitaal en rechtstreeks tussen mensen over de hele wereld verhandeld kan worden, zonder tussenkomst van banken en zonder dat de fiscus meekijkt. De virtuele munt combineert de privacy van contant geld met het gemak van online betalingen doen, terwijl de drempel om Bitcoin te kopen steeds lager is geworden.
Maar zoals ik in mijn vorige column al schreef zijn er niet alleen maar voordelen met Bitcoin. Door de manier waarop het netwerk is ingericht kunnen er maar zeven transacties per seconden worden gevalideerd. Neem het aantal gebruikers op het netwerk - en daarmee ook het aantal transacties - verder toe, dan wordt ook de wachttijd om betalingen te verwerken steeds langer. En dan wordt Bitcoin nog niet eens gebruikt als alledaags betaalmiddel in de reële economie. De meeste transacties komen van beleggers en speculanten die willen kopen of verkopen.
Toen de prijs van Bitcoin in november een correctie van 20% liet zien zagen we de wachttijden oplopen tot meerdere uren. Om een betaling met hogere prioriteit uit te voeren moest je omgerekend meer dan $10 aan transactiekosten betalen. Je kunt je voorstellen dat het met dergelijke kosten niet bepaald uitnodigend is om Bitcoin als betaalmiddel te gebruiken.
Als betaalmiddel zal de Bitcoin geen bedreiging vormen voor het 'normale' geld, omdat de transactiekosten daar simpelweg te hoog voor zijn. Wellicht zijn er andere virtuele munten die minder problemen hebben met de schaalbaarheid, maar die zijn nog lang niet zo populair als de Bitcoin waar vandaag de dag $14.500 voor betaald wordt. Hoe kan het dan dat de prijs in een half jaar tijd zo hard is gestegen?
Bitcoin als spaarmiddel?
Nu de beperkingen van Bitcoin als betaalmiddel bij een groter publiek bekend zijn geworden lijkt men het over een andere boeg te gooien. De virtuele munt wordt nu vaker aangeprezen als een alternatieve store of value, een soort elektronische tegenhanger van goud. Beide zijn immers schaars en kunnen niet door overheden of centrale banken bijgedrukt worden.
Net zoals de goudprijs niet primair bepaald wordt door haar industriële toepassingen, zo wordt ook de prijs van een Bitcoin niet bepaald door haar intrinsieke waarde. Beide beleggingen ontlenen hun waarde dus aan iets anders, namelijk aan het vertrouwen dat er altijd een koper te vinden is op het moment dat jij wilt verkopen.
Goud staat al een paar duizend jaar bekend als veilige opslag van waarde, omdat het altijd en onder alle omstandigheden verhandeld kan worden en omdat het nooit al haar waarde heeft verloren. Tot op de dag van vandaag vertegenwoordigt het edelmetaal de status van veilige haven, wat ook blijkt uit het feit dat alle belangrijke centrale banken in de wereld een goudreserve aanhouden.
Het edelmetaal heeft al verschillende crises glansrijk doorstaan en dankt haar stabiliteit aan het feit dat het zeer stil ligt. Het goud dat bij centrale banken ligt wordt zelden verhandeld, terwijl ook het edelmetaal dat in de vorm van sieraden op deze aarde aanwezig is maar zeer beperkt wordt aangeboden.
Zijn virtuele munten een veilige haven?
Die stabiliteit hebben virtuele munten nog niet, omdat ze nog maar een paar jaar in omloop zijn. De Bitcoin werd geïntroduceerd na het uitbreken van de financiële crisis en heeft dus nooit zo'n extreem scenario meegemaakt als in 2008. Zo lang we niet weten hoe de virtuele munt zich gedraagt tijdens een grootschalige financiële crisis is het te vroeg om deze als geschikte 'store of value' te kunnen bestempelen.
Een van de problemen van Bitcoins is dat deze in handen zijn van een zeer kleine groep mensen. Volgens de laatste cijfers van Bitinfocharts is meer dan 38% van alle Bitcoins in handen van 0,01% van alle gebruikers. Dat betekent dat je met je spaargeld in de virtuele munten bent overgeleverd aan de grillen van een klein aantal zeer vermogende particulieren, die op ieder gewenst moment uit kunnen stappen en de koers laten dalen.
Natuurlijk zijn ook de goudvoorraden in de wereld in zekere mate geconcentreerd (ongeveer 20% van al het goud in de wereld ligt in de kluizen van centrale banken), maar die concentratie is veel minder groot dan bij Bitcoin. Daar komt bij dat het zeer onwaarschijnlijk is dat centrale banken opeens grote hoeveelheden goud op de markt zullen brengen. Die kans lijkt mij kleiner dan de kans dat een aantal zeer grote partijen winst nemen op hun Bitcoin en de koers laten dalen.
Door de prijsstijging van virtuele munten is de belangstelling voor goud kopen behoorlijk afgenomen. Cijfers van verschillende munthuizen bevestigen dat er dit jaar veel minder beleggingsmunten verkocht zijn dan in voorgaande jaren. De Bitcoin is ondertussen doorgedrongen tot de mainstream media. Als contraire belegger zou ik dan eerder geneigd zijn om nu (gedeeltelijk) winst te nemen op virtuele munten en een deel om te zetten in ondergewaardeerde edelmetalen als goud en zilver.
Deze column verscheen eerder op Goldrepublic
