De uitbraak van het coronavirus heeft het dagelijks leven in grote delen van China ontregeld. Om verdere verspreiding te voorkomen heeft de Chinese regering ingrijpende maatregelen genomen, zoals het compleet afsluiten van steden met miljoenen inwoners. Afgezien van het menselijk leed heeft dit ook economische gevolgen. Het virus komt voor de Chinese economie op een zeer ongelukkig moment en kan verstrekkende gevolgen hebben. Hoe groot is de economische impact van het coronavirus?
China vertegenwoordigt 17% van het wereldwijde bbp en is daarmee een van de grootste economieën ter wereld. Met een populatie van ongeveer 1,4 miljard inwoners is het niet alleen de grootste afzetmarkt, maar ook een grote producent van veel goederen voor de rest van de wereld. Auto's, huishoudelijke apparaten, speelgoed, laptops, kleding... de lijst is bijna oneindig. Dat betekent dat ook de rest van de wereld de gevolgen zal ondervinden, wanneer de export van producten naar de rest van de wereld stagneert en voorraden teruglopen of zelfs op raken.
Transportsector in quarantaine
Volgens de laatste berichten berokken alle maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus nu al schade aan de transportsector. In de scheepvaartsector veroorzaakt het langere wachttijden, zowel voor het bulkgoederenvervoer als voor het containervervoer. Uit voorzorg moeten schepen die uit China vertrekken 14 dagen in quarantaine blijven, om er zeker van te zijn dat de bemanning vrij is van het coronavirus. Indien een bemanningslid gediagnosticeerd wordt met het virus begint de quarantaine van 14 dagen opnieuw.
Door de voorzorgsmaatregelen liggen er niet alleen meer schepen stil, maar is ook de vraag naar grondstoffen afgenomen. Verschillende bedrijven hebben hun productie in China verlaagd of zelfs helemaal stilgelegd. Daardoor zijn de tarieven voor bulkgoederen ingestort. Tarieven voor de allergrootste 'capesize' categorie schepen die ruwe grondstoffen vervoeren zijn sinds de piek in september 2019 met 90% gedaald tot minder dan $4.000 per dag. De Baltic Dry Index, waar een veel groter aantal bulkschepen onder valt, is in de maand januari meer dan gehalveerd. Deze index staat nu op het laagste niveau sinds 2016.
Tarieven voor bulkgoederen zijn sinds september met 90% gedaald (Bron: Bloomberg)
De uitbreiding van het coronavirus lijkt nog geen impact te hebben op de tarieven van het containervervoer. Zowel de HARPEX als de China Containerized Freigth Index (CCFI) laten nog geen daling zien. Daaruit kunnen we afleiden dat het containervervoer nog weinig merkt van afnemende economische activiteit in China. Hier kan natuurlijk enige vertraging in zitten, omdat er altijd sprake is van voorraadopbouw in de productieketen.
HARPEX laat nog geen daling zien in de tarieven voor containervervoer (Bron: HARPEX Peterson)
Schaduwbanken
De gevolgen van het coronavirus voor de Chinese economie zijn te overzien, als er geen sprake was van een ongelukkige samenloop van omstandigheden. De Chinese economie groeit (procentueel gezien) namelijk in het laagste tempo in dertig jaar, terwijl het aantal faillissementen en wanbetalingen op bedrijfsleningen sterk oploopt.
Eind vorig jaar berichtte Financial Times over een recordaantal wanbetalingen op bedrijfsleningen in China. In totaal werd voor omgerekend $18,6 miljard aan schulden niet of niet volledig terugbetaald. Daarvan bestond $2,9 miljard uit leningen die in dollars genoteerd staan. Die leningen zijn vaak verstrekt door Chinese regionale overheden en schaduwbanken.
De toename van het aantal wanbetalingen en faillissementen zet vraagtekens bij de kredietwaardigheid van Chinese bedrijven, die de laatste jaren veel geld leenden om te investeren in groei. Nu die groei uitblijft en inkomsten tegenvallen, komen deze bedrijven in de knel, omdat hun investeringen niet in alle gevallen rendabel blijken te zijn.
Een ander probleem is dat de beschikbaarheid van krediet de laatste twee jaar is verslechterd. Daardoor kunnen ook gezonde bedrijven in de problemen komen, bijvoorbeeld bij het doorrollen van bestaande leningen. Ma Jun, voormalig econoom bij Deutsche Bank en momenteel een belangrijk externe adviseur van de Chinese centrale bank, waarschuwde in december voor een mogelijke 'kettingreactie' van faillissementen.
Sterke toename van slechte leningen in de Chinese economie (Bron: Bloomberg)
Centrale bank grijpt in
Meer faillissementen en problemen met het doorrollen van leningen door een beperkte beschikbaarheid van kredieten staat hoog op de agenda bij de beleidsmakers in China. Lokale overheden, die ook veel van dit soort problematische leningen hebben verstrekt, rekenen op steun van de Chinese overheid. Ook de centrale bank kan hierin een rol spelen, door kredietverlening te versoepelen en liquiditeit in de markt te pompen.
Het duurde dan ook niet lang voor de Chinese centrale bank maatregelen nam om de financiële markten te kalmeren. Begin februari injecteerde de centrale bank via reverse repo operaties een bedrag van 1,2 biljoen yuan in de financiële markten. Dat is omgerekend ongeveer $174 miljard. Daarmee beschikt het banksysteem momenteel over 900 miljard yuan meer liquiditeit dan in dezelfde periode van vorig jaar.
Als de Chinese overheid er niet in slaagt het virus snel onder controle te krijgen, kan het ook de economie besmetten. Voor bedrijven die er financieel toch al niet goed voor staan kan dit dan net de druppel zijn die de emmer doet overlopen. We blijven deze ontwikkeling in de gaten houden!
Lees ook:
- Begint de economische wereldcrisis in opkomende markten? (Insider artikel)
- China worstelt met gevaarlijk dollarprobleem
