In augustus schreven we op Geotrendlines al over EU vs Disinfo, een organisatie die met Europees geld gefinancierd wordt en die zich bezig houdt met het uitdelen van stempels voor alle websites die volgens hun definitie desinformatie verspreiden.
Dat waarheidsvinding niet zo makkelijk is blijkt wel uit de discussie die inmiddels is opgelaaid over deze organisatie. Verschillende artikelen op Nederlandse sites zoals Geenstijl en The Post Online, maar ook een interview op NPO Radio 1, werden door EU vs Disinfo aangemerkt als 'onjuiste journalistieke informatie'. Ten onrechte, want de samenvatting die wordt gegeven van de betreffende artikelen komt helemaal niet overeen met de daadwerkelijke inhoud.
Verschillende Nederlandse nieuwsberichten zijn aangemerkt als desinformatie (Bron: EUvsDisinfo)
Europees stempel voor nepnieuws
Waar komt deze website vandaan? We citeren een fragment uit het artikel dat we in augustus al publiceerden, toen bijna niemand nog wist van het bestaan van EU vs Disinfo.
In maart 2015 kwam de Europese Raad met een nieuw actieplan om de beeldvorming ten aanzien van de EU in de Oost-Europese landen te verbeteren en de zogeheten ‘Russische propaganda’ bloot te leggen. Met Europees belastinggeld werd toen ook de ‘East StratCom Task Force‘ in het leven geroepen.
Deze taskforce kreeg als opdracht de beeldvorming ten aanzien van de EU te verbeteren en zogeheten ‘disinformatietrends’ te analyseren en te ontkrachten. Uit deze taskforce ontstond EU vs Disinfo, een website die gefinancierd wordt met gelden uit het EU Strategic Communication programma.
De drijvende kracht achter de website EU vs Disinfo is het netwerk van meer dan 400 experts, journalisten, ambtenaren, niet-gouvernementele organisaties (NOG’s) en denktanks, die verspreid over meer dan dertig landen dagelijks ‘Russische propaganda’ en andere ‘valse berichtgeving’ opsporen en rapporteren.
Europees belastinggeld wordt dus gebruikt om te bepalen welk nieuwssites betrouwbaar zijn en welk nieuwssites moedwillig valse informatie naar buiten brengen. Daarbij gaat het vooral over onderwerpen die gerelateerd zijn aan Rusland en aan gevoelige kwesties zoals de ontwikkelingen in Oekraïne, de vliegramp met de MH17 en de gebeurtenissen op de Krim.
Onterechte verdachtmaking
Natuurlijk is het van groot belang dat journalisten met grote zorgvuldigheid over deze onderwerpen schrijven en verantwoordelijkheid nemen voor de informatie die ze verspreiden. Maar met de komst van een Europese arbiter als EU vs Disinfo wordt het werk van journalisten niet makkelijk gemaakt.
Zelfs het programma Nieuws B.V. van de Nederlandse publieke omroep moet zich nu verweren tegen de verdachtmaking van EU vs Disinfo, een ander instituut dat met publiek geld betaald wordt. Het betreffende fragment van Radio 1 dat als nepnieuws wordt aangemerkt is betreft een interview met onderzoeksjournalist Pieter Stockmans.
Wim Eikelboom, nieuwscoördinator bij Radio 1, zei daar het volgende over:
"Het is zeer dubieus dat een inhoudelijk journalistiek interview op NPO Radio 1 over de toestand in Oekraïne, door de Europese Unie wordt getypeerd als nepnieuws op basis van een kop die erboven staat.
Het betreft een onafhankelijke en toonaangevende Vlaamse onderzoeksjournalist die hoog staat aangeschreven in ons vakgebied. Hij was te gast in een programma dat ook een hoge journalistieke standaard kent. Echt onheus om dat als nepnieuws weg te zetten."
Zowel NPO Radio 1 als de onderzoeksjournalist in kwestie zijn zeer teleurgesteld in deze gang van zaken, omdat blijkt dat EU vs Disinfo in sommige gevallen ten onrechte bepaalde nieuwsartikelen als nepnieuws aanmerkt. Dat ondermijnt de geloofwaardigheid van de journalistiek, zo concludeert Eikelboom.
Reactie EU vs Disinfo
In reactie op deze ontwikkelingen heeft EU vs Disinfo de terminologie op haar website aangepast. Vanaf nu kwalificeert ze websites niet langer als 'disinforming outlet' (medium dat desinformatie verspreid), maar als 'outlet where disinformation appeared' (medium waarop desinformatie verschenen is).
Ook in Den Haag hebben een aantal partijen hun zorgen uitgesproken over deze ontwikkeling. De SP stelde Kamervragen en het Forum voor Democratie stuurde een lijst met 84 vragen naar minister Ollongren. Deze partij vroeg ook een debat aan over dit onderwerp, maar daar was in de Tweede Kamer onvoldoende draagvlak voor.
Meer over dit onderwerp:
- Europese Commissie wil ‘hate speech’ en extreme content aanpakken
- Macron wil nieuwe wetgeving om ‘nepnieuws’ te bestrijden
- Nederlandse generaal waarschuwt voor beïnvloeding door ‘nepnieuws’
- EU legt €3 miljoen klaar om publieke opinie te beïnvloeden
- Nieuwe website beschermt u tegen ‘Russische propaganda’
Update (29-01-2018): Het instituut EUvs Disinfo heeft de vermelding van Geenstijl en de Post Online inmiddels van haar site verwijderd. Het artikel van de Gelderlander en van NPO Radio 1 staan nog wel in de database.
