Goud wordt op de financiële markten verhandeld alsof het een grondstof is, maar er zijn tal van voorbeelden uit de praktijk die bewijzen dat het edelmetaal bovenal een politieke en strategische functie vervult. Het is niet voor niets dat vrijwel alle landen in de wereld een goudreserve aanhouden, ook al wordt het in geen enkel land in de wereld gebruikt als betaalmiddel.
Wat goud zo bijzonder maakt is dat het een vorm van vermogen is waar geen enkel land en geen enkele centrale bank de volledige controle over heeft. Het is een neutrale reserve, die centrale banken bewaren als bescherming tegen zowel valutarisico als politiek risico. Deze risico's zijn in vredestijd zeer gering, maar in een economische of politieke crisis kunnen deze een rol van betekenis spelen. Onder deze omstandigheden zijn de vragen of het goud er überhaupt wel ligt en waar het dan precies ligt opeens wél relevant.
Goud als strategische reserve
Afgelopen maand zagen we daar toevallig twee voorbeelden van voorbij komen. Zo maakte de Duitse centrale bank bekend klaar te zijn met het terughalen van goud uit New York en Parijs, een verhuisoperatie die in 2013 werd aangekondigd.
De Duitse Bundesbank maakte zich blijkbaar zorgen over de grote hoeveelheid goud die nog in de Verenigde Staten ligt en besloot 300 ton terug te halen naar de kluis in Frankfurt. Ook haalde ze de 374 ton goud die tot voor kort in Frankrijk bewaard werd op, waardoor de Bundesbank inmiddels 50% van haar totale goudvoorraad weer in eigen beheer heeft.
Met het terughalen van goud probeert de Bundesbank niet alleen het vertrouwen van het publiek te winnen, ook is het een manier om minder afhankelijk te zijn van de Verenigde Staten. In het meest extreme scenario is het denkbaar dat de VS beslag legt op het goud dat andere landen in de kluis van de Federal Reserve bewaren. De Nederlandsche Bank volgde het voorbeeld van de Bundesbank, door in 2014 bijna 120 ton goud (20% van de totale reserve) uit New York te repatriëren.
Fort Knox
Een ander bericht dat de wenkbrauwen deed fronsen was het bezoek van de Duitse minister van Financiën Steven Mnuchin aan de goudkluis van Fort Knox, waar ongeveer zestig procent van de totale Amerikaanse goudvoorraad opgeslagen ligt. Het bezoek is bijzonder, omdat er sinds de opening van deze goudkluis in 1936 nog maar twee keer eerder een minister van Financiën op bezoek is geweest. Na afloop stuurde hij via twitter het bericht de wereld in dat al het goud er nog ligt. Ook liet hij zich fotograferen met een grote goudstaaf.
Met het bezoek aan de goudkluis lijkt Mnuchin twee belangrijke boodschappen af te willen geven aan de buitenwereld. Ten eerste laat hij met het bezoek zien dat hij de goudvoorraad belangrijk vindt. Ten tweede probeert hij met het bezoek een signaal af te geven dat het goud er nog ligt.
Sinds 1953 is er overigens geen grondige inspectie meer gedaan van de Amerikaanse goudvoorraad, al is er inmiddels wel een lijst van goudbaren van ruim 1.200 pagina's openbaar gemaakt.
Deze bijdrage van Geotrendlines verscheen eerder bij Argentor
