In het verleden vervulde goud alle drie functies van geld. Het was een middel om mee te betalen, rekenen en waarde op te slaan. Onder de klassieke goudstandaard waren valuta zelfs per definitie gelijk aan een bepaalde hoeveelheid goud. Met het loslaten van de goudstandaard en later de goudwisselstandaard is de rol van goud veranderd. Het is niet langer een betaalmiddel, maar het vervult nog steeds een belangrijke rol als waardeopslag. Zo hebben centrale banken nog steeds aanzienlijke goudvoorraden, ondanks het feit dat goud geen actieve rol meer speelt in ons monetaire systeem.
Om de waarde van goud te begrijpen is het cruciaal om te begrijpen wat waardeopslag precies betekent. Aan de hand van een aantal voorbeelden zullen we dit concept uitleggen.
Wat is een store of value?
Als u de bank $100 verschuldigd bent, dan is dat uw probleem. Maar als u de bank $100 miljoen verschuldigd bent, dan heeft de bank een probleem. Het is een bekende quote van Jean Paul Getty, oprichter van het Amerikaanse bedrijf Getty Oil Company.
Waar weinig mensen bij stilstaan is dat het andersom ook zo werkt. Heeft u $100 op een bankrekening staan, dan is dat een probleem van de bank. Heeft u daarentegen $100 miljoen op de bankrekening staan, dan is dat uw probleem. Want wat gebeurt er als die bank omvalt? Het depositogarantiestelsel is dan niet toereikend, waardoor u bijna al uw geld kwijtraakt. Om nog maar te zwijgen over de negatieve rente die banken tegenwoordig in rekening brengen aan vermogende spaarders.
Vermogende mensen zoeken dus al sinds jaar en dag naar manieren om hun vermogen te beschermen. Zij hebben immers niet de optie om al hun geld op een bankrekening te laten staan. Daarvoor is het risico gewoonweg te groot. Kijken we naar de geschiedenis, dan zien we dat vermogende families verschillende manieren hebben om hun vermogen te beschermen. Ze bezitten naast vastgoed, vaak ook aandelen, kunstwerken, diamanten, luxe horloges, klassieke auto's en andere peperdure spullen.
Ferrari 250 GTO
Voor de gewone sterveling is het onbegrijpelijk dat sommige mensen miljoenen betalen voor bepaalde schilderijen, klassieke auto's of diamanten. Neem bijvoorbeeld de Ferrari 250 GTO, een sportwagen die in augustus 2018 voor een recordbedrag van $48,5 miljoen van eigenaar wisselde. Verschillende verzamelaars boden tegen elkaar op om deze auto uit 1962 te bemachtigen. Het bedrag lag ruim $10 miljoen hoger dan bij de veiling van een andere Ferrari 250 GTO in 2013.
Ferrari 250 GTO
Waarom zou iemand zoveel geld betalen voor een oude Ferrari? Voor ongeveer €350.000 koop je immers een gloednieuwe Ferrari 488, die veel sneller en comfortabeler is. Iemand die op zoek is naar een snelle sportwagen kan dus voor veel minder geld die nieuwe Ferrari kopen. Toch leggen de rijkste mensen op deze aarde zonder problemen honderd keer zoveel geld neer voor die klassieke sportauto uit 1962.
Ferrari 488 GTB
Het verschil tussen de klassieke 250 GTO en de nieuwe 488 is dat de prijs van de laatstgenoemde bepaald wordt door de functie die het vervult als sportwagen. Ferrari heeft de prijs van deze sportwagen afgestemd op de productie- en ontwikkelingskosten en prijzen van vergelijkbare sportwagens van andere merken. De prijs van de 250 GTO wordt echter bepaald door twee factoren: de waarde als sportwagen en de waarde als spaarmiddel, een zogeheten store of value.
Freeports
Als een verzamelaars bereid is $48,5 miljoen te betalen voor de 250 GTO, dan is het duidelijk dat deze klassieke auto vooral de functie vervult van spaarmiddel. Dat blijkt ook wel uit de wijze waarop mensen dit soort waardevolle spullen bewaren. Veel klassieke auto's, antieke meubelstukken of dure schilderijen - worden niet gebruikt, maar verdwijnen in goed beveiligde opslaglocaties bij vliegvelden en in belastingvrije zones. Onder andere in Luxemburg, Zwitserland en Singapore. Deze locaties worden ook wel freeports genoemd.
In de Zwitserse Alpen zijn zelfs oude militaire bunkers in de bergen omgebouwd tot zwaar beveiligde opslaglocaties. Bijvoorbeeld in de omgeving van Luzern en Geneve. Waar tijdens de Tweede Wereldoorlog munitie werd bewaard, ligt nu voor miljarden aan kunstwerken, edelmetalen, klassieke auto's opgeslagen. Sommige bedrijven gebruiken dit soort bunkers zelfs om back-ups van belangrijke data op te slaan. Door de temperatuur en luchtvochtigheid te reguleren kan men deze objecten in optimale staat bewaren.
Superrijken der aarde gebruiken dit soort opslaglocaties om hun miljoenen euro's kostende objecten veilig en uit het zicht te bewaren. Bijkomend voordeel is dat superrijken deze objecten zo gemakkelijk kunnen uitwisselen. Ze liggen al op een beveiligde locatie en kunnen desgewenst per vliegtuig verplaatst worden naar een ander freeport in de buurt van een vliegveld. Het is dus een manier om hun vermogen veilig op te slaan, in zeldzame objecten waar andere vermogende mensen ook waarde aan toekennen.
Inflatiebescherming
Zo weten de rijksten der aarde hun vermogen veilig te stellen en te beschermen tegen inflatie. En het werkt, want deze objecten worden ieder jaar weer voor hogere bedragen geveild. En dat blijkt ook uit de cijfers. Neem bijvoorbeeld de Hagerty Ferrari Index, die de prijs volgt van dertien populaire modellen van dit Italiaanse automerk. Deze index is samengesteld door Hagerty, de grootste aanbieder van speciale verzekeringen voor klassieke voertuigen. Zoals u ziet is de prijs van deze auto's sinds 2007 sterk gestegen.
Hagerty Ferrari index
Een vergelijkbare prijsontwikkeling zien we op de lange termijn voor schilderijen, diamanten en luxe horloges. Ook deze gaan voor steeds hogere bedragen van de hand en behouden daarmee hun koopkracht.
Neem bijvoorbeeld de Rolex Submariner, een geliefd model horloge dat al decennia op de markt is. Tussen 2010 en 2021 is de gemiddelde prijs van een tweedehands exemplaar van dit horloge gebouwd tussen 1990 en 2000 gestegen van minder dan €3.000 naar ongeveer €8.500. Deze prijsstijging van omgerekend bijna 10 procent per jaar is niet alleen te verklaren door toenemende vraag naar dit soort horloges. Het is ook een weerspiegeling van ons geld dat continu aan koopkracht verliest.
Vermogende mensen kopen dus dit soort kostbaarheden in de wetenschap dat andere mensen dit ook doen om hun vermogen te beschermen. Daarom zal er altijd een levendige markt blijven bestaan voor dit soort objecten, waarvan de prijs verder stijgt naarmate de geldhoeveelheid toeneemt.
Waarom goud?
Nu vraagt u zich misschien af waarom dit verhaal relevant is voor goud. Dat antwoord is simpel. Vermogende mensen kopen tastbare bezittingen zoals vastgoed, grond, kunstwerken, klassieke auto's, horloges en sieraden om hun vermogen in stand te houden en te beschermen tegen inflatie. Veel van deze objecten die de superrijken verzamelen liggen echter ver buiten het bereik van de middenklasse.
Goud vormt een uitzondering binnen deze categorie van tastbare bezittingen die hun waarde behouden. Goud is niet alleen beschikbaar voor de allerrijksten op aarde, maar ook voor de gemiddelde burger. Bovendien vervult het edelmetaal haar functie als store of value altijd even goed, omdat het een uniform goed is. Iedere gram goud heeft dezelfde kwaliteit en daardoor dezelfde waarde, overal ter wereld en te allen tijde.
Of u 10 gram goud bezit of 10 kilogram, in beide gevallen profiteert u van de voordelen die goud biedt als ultieme store of value. En waar er slechts een handvol kopers zijn voor een schilderij van Picasso, zo zijn er vele miljoenen mensen op aarde die goud gebruiken als een store of value. Het zijn niet alleen beleggers in de Westerse wereld die gouden munten kopen of of een centrale bank die goud aan haar reserves toevoegt, maar ook de vele Indiërs en Chinezen die sieraden kopen als vorm van spaargeld.
Ultieme store of value
Goud is de meest herkenbare, meest universele vorm van tastbare waarde. Het is een metaal dat niet alleen schaars is, maar waarvan het wereldwijde aanbod ook in een vrij voorspelbaar langzaam tempo toeneemt. Daarom zijn vermogende mensen het gaan gebruiken als instrument om vermogen in op te slaan. Niet alleen burgers, maar ook centrale banken. Zij houden tot op heden grote goudvoorraden aan om hun reserves te beschermen. Niet alleen tegen geldontwaarding, maar ook tegen politieke risico's.
Al het goud in de wereld bevindt zich in toenemende mate in sterke handen. Steeds meer mensen kopen goud niet om er winst op te maken, maar om hun vermogen te beschermen tegen inflatie. Afgelopen decennia heeft het edelmetaal een sterk trackrecord opgebouwd. Sinds het loslaten van de goudstandaard in 1971 is de goudprijs gemiddeld ongeveer 8 procent per jaar gestegen. Dat is minder dan het rendement op aandelen, maar meer dan de inflatie en de rente op een gemiddelde spaarrekening.
Rendement van goud versus aandelen sinds 1971 (Bron: Voima)
