Door de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne zijn we op een nieuw kantelpunt terechtgekomen. Niet alleen in economisch en geopolitiek maar ook in historisch opzicht. Dat concludeert historicus en beursanalist Eric Mecking in gesprek met Ab Gietelink. Hij voorziet de komende jaren als gevolg van de stijgende rente een kantelpunt op de woningmarkt en een nieuwe financieel-economische crisis. Als historicus ziet hij sterke overeenkomsten met eerdere kantelpunten in de geschiedenis. Bijvoorbeeld de impact van economische sancties op de economie en de bevolking, zoals hij schreef in zijn boek Neutraal Nederland in Oorlogstijd.
Mecking beschrijft het cyclische patroon in de opkomst en de neergang van wereldrijken. Hoe het Spaanse rijk ontstond door grote hoeveelheden goud en zilver - gratis geld, zoals nu - uit Zuid-Amerika en daar uiteindelijk aan ten onder ging. Hoe Nederland door financiële innovaties als de Wisselbank en de VOC als eerste beursgenoteerde onderneming een grootmacht werd, maar aan corruptie ten onder ging. Ook het Franse en het Britse rijk wisten hun welvaart niet in stand te houden. Een zichzelf verrijkende elite vervreemde zich van de bevolking en de vermogensongelijkheid werd steeds groter. Die zorgden voor instabiliteit en uiteindelijk verval. Mecking beschrijft hoe deze cyclus zich ook in de twintigste eeuw heeft voltrokken, waarin het Verenigd Koninkrijk haar dominante economische positie verloor aan de Verenigde Staten. Dat land profiteerde van twee grote oorlogen op het Europese continent, net zoals ze nu zullen profiteren van de economische oorlogsvoering tussen Europa en Rusland.
Daling huizenprijzen
In het interview laat Mecking zien dat de huizenprijzen nog nooit zo hoog zijn geweest als nu, wat het gevolg is van een historisch lage rente en het steeds verder verruimen van kredietnormen. Terwijl men in de jaren zeventig nog veel eigen geld moest neerleggen om een huis te kopen is het nu normaal om alles te lenen. Op een gegeven moment kon men zelfs 130% van de waarde van de woning lenen. Het steeds verder oprekken van de hypotheeknormen zorgde voor steeds hogere huizenprijzen. Daardoor durfden banken ook steeds meer hypotheken te verstrekken. Met als gevolg dat de hypotheekschulden bijna nergens zo hoog zijn als in Nederland. Als we de private schulden bij de publieke schulden optellen, dan blijkt dat Nederland meer schulden heeft dan bijvoorbeeld Italië. En dat maakt onze economie extra kwetsbaar in een deflatiescenario, waarin het krediet krimpt, de huizenprijzen dalen en de werkloosheid stijgt. Kortom, een kantelpunt van historisch formaat.
