De EU zou moeten overwegen om het corona-noodfonds permanent te maken. Dat is althans de wens van de ECB. Volgens de centrale bank is het een belangrijke mijlpaal in de integratie van het Europese economische beleid. Het fonds, waarmee lidstaten van de muntunie gezamenlijk geld kunnen lenen, biedt volgens de centrale bank ondersteuning voor kwetsbare landen.
Met de lancering van het corona noodfonds krijgt de Europese Commissie de bevoegdheid om een bedrag van €750 miljard op te halen op de kapitaalmarkt. Dat gebeurt via de uitgifte van obligaties waar eurolanden gezamenlijk garant voor staan. Dat geld gaat vervolgens voornamelijk naar de landen die er economisch gezien het minst goed voor staan.
Vooral de zuidelijke Eurolanden profiteren van het noodfonds (Bron: ECB)
Transferunie
Volgens berekeningen van de ECB profiteren vooral de zuidelijke landen van dit nieuwe noodfonds. Landen als Portugal, Spanje, Italië en Griekenland gaan er een paar procent op vooruit, terwijl de fiscaal conservatieve landen inleveren. Zo gaan landen als Duitsland, Nederland, Denemarken, Zweden en Oostenrijk er juist op achteruit.
Het corona noodfonds is opgezet als een tijdelijk instrument om de coronacrisis door te komen. Het is dan ook opmerkelijk dat de ECB zich erover uitspreekt. Het noodfonds gaat namelijk over fiscaal beleid en politieke besluitvorming, terwijl een centrale bank zich uitsluitend met monetair beleid hoort bezig te houden. Er zitten echter meer aspecten aan het noodfonds, zoals Sander Boon onlangs concludeerde in zijn column over het noodfonds:
Met de introductie van het noodfonds schudden politiek en financiële markten elkaar de hand. Het is voor het eerst dat de Europese Commissie (EC) zich namens de lidstaten grootschalig op de kapitaalmarkt gaat begeven. Met het op te halen bedrag van €750 miljard wordt de EC meteen de vierde grootste speler in de Europese kapitaalmarkt.
De leningen zullen worden gegarandeerd door alle lidstaten, wat betekent dat het de facto eurobonds zijn. Eurobonds zijn voor financiële markten een alternatief voor Amerikaanse staatsleningen. Vandaar dat de ECB en de EC er zo’n groot voorstander van zijn.
Permanent noodfonds?
Het is begrijpelijk dat de ECB pleit voor gezamenlijke uitgifte van obligaties. De lancering van zogeheten eurobonds verlicht de druk op de centrale bank om de renteverschillen tussen Eurolanden onder controle te houden. In maart lanceerde de centrale bank een nieuw opkoopprogramma om het vertrouwen in de kredietwaardigheid van de zuidelijke Eurolanden op peil te houden. Om de renteverschillen onder controle te houden kocht de ECB vooral Italiaanse staatsleningen.
Met de lancering van eurobonds zal de markt meer vertrouwen krijgen in de kredietwaardigheid van de zuidelijke landen. Daarmee wordt het voor de zuidelijke landen makkelijker om in tijden van crisis toegang te krijgen tot de kapitaalmarkt. Ook maakt het de Europese obligatiemarkt minder kwetsbaar in tijden van crisis. Dat moet de weerbaarheid en het groeipotentieel van de eurolanden versterken, zo verwacht de centrale bank.
De prijs van een permanent noodfonds is de gevreesde transferunie, waarbij fiscaal conservatieve noordelijke landen indirect meebetalen aan de schulden en begrotingstekorten van de zuidelijke landen. Het is de vraag of de politiek daar voldoende draagvlak voor kan vinden onder de Europese bevolking.
Lees ook:
- Waarom Europa nu een ‘Bad Bank’ en kapitaalmarktunie wil (Geotrendlines Insider)
- Verschuiven kapitaalstromen van VS naar Eurazië? (Geotrendlines Insider)
- Van goud naar klatergoud: staatsleningen als ‘veilig’ onderpand (Geotrendlines Insider)
