Spaarders zijn gewaarschuwd. Onder leiding van Lagarde gaat de ECB een andere koers varen, waarbij de koopkracht van uw geld van ondergeschikt belang is. Dat blijkt uit verschillende uitspraken die de kersverse centraal bankier van de eurozone heeft gedaan. Ze is nog maar net begonnen, maar gaat nu al grenzen over die Draghi niet durfde te passeren.
Bijna twee maanden geleden schreef ik dat Lagarde de onpartijdigheid van de ECB in gevaar brengt. Dat vermoeden wordt nu bevestigd. Niet alleen wil ze meer sturing in het opkoopprogramma van de centrale bank (de ECB moet zogeheten green bonds opkopen), ook voert ze de druk op landen op om meer fiscaal te stimuleren. Deze week zei ze dat Nederland en Duitsland meer geld moeten uitgeven om de economie te stimuleren:
"Diegene die ruimte hebben om te manoeuvreren, die een overschot op de begroting hebben, zoals Duitsland en Nederland, waarom gebruiken die hun overschot niet om te investeren in infrastructuur? Waarom investeren ze niet in onderwijs? Of in innovatie, om een betere herbalancering mogelijk te maken."
Lagarde leest landen de les
Het is zeer ongebruikelijk voor de president van de ECB om landen bij naam te noemen. Deze heeft namelijk alleen het mandaat om in het belang van de eurozone als geheel te handelen. Landen aanspreken op hun begrotingsbeleid hoort daar niet bij, zeker niet als het gaat om landen die hun begrotingsbeleid wél op orde hebben. Waarom immers kwamen Griekenland, Italië en Spanje tijdens de eurocrisis wel in de problemen en Nederland en Duitsland niet?
In de Keynesiaanse economieboeken staat dat overheden een anticyclisch beleid moeten voeren en geld opzij zetten in hoogconjunctuur. Nederland en Duitsland vervullen daarin juist een voorbeeldfunctie. Lagarde echter denkt dat er niet genoeg solidariteit is. "We delen een munt, maar we delen nog niet zoveel begrotingsbeleid".
De vraag is dan wat Lagarde precies verstaat onder solidariteit. Hoe solidair is het om Nederland en Duitsland de les te lezen, terwijl de zuidelijke landen met onverantwoord fiscaal beleid het voortbestaan van de euro bedreigden? En hoe solidair is het naar de bevolking toe om de staatsschuld verder op te laten lopen? Zeker nu de geluiden over een aanstaande economische crisis aanwakkeren en we juist meer buffers moeten opbouwen...
Spaargeld van ondergeschikt belang
Door de extreem lage rente staan pensioenfondsen onder druk en levert sparen niets meer op. Het is de erfenis van Draghi, maar wel één waar Lagarde achter staat. In een gesprek met de Franse radio RTL zei ze dat het creëren van werkgelegenheid belangrijker is dan de veiligheid van ons spaargeld.
"Hadden we anders niet in een situatie met veel hogere werkloosheid en een veel lagere groei gekregen? En hebben we uiteindelijk niet het juiste gedaan door voorrang te geven aan banen en economische groei in plaats van de bescherming van spaarders? We moeten ons gelukkiger prijzen dat we werk hebben dan dat ons spaargeld beschermd is."
Als dit Lagarde's prioriteiten zijn, dan bent u als spaarder gewaarschuwd. Formeel heeft de ECB uitsluitend het mandaat om prijsstabiliteit te bewaken, maar nu sluipt er langzaam een tweede mandaat bij in. Net als de Federal Reserve, die dit mandaat wel heeft, lijkt ook de ECB zich nu te gaan bekommeren om werkgelegenheid.
Een zorgelijke ontwikkeling, want uit de woorden van Lagarde kunnen we afleiden dat deze twee niet altijd samen gaan. En als Lagarde nu al zegt dat de veiligheid van spaargeld van ondergeschikt belang is, dan is het oppassen geblazen. Was het bovendien niet het IMF onder leiding van mevrouw Lagarde dat in 2013 met het idee kwam van een superheffing op spaartegoeden?
Frank Knopers
Deze column verscheen eerder op Goudstandaard
