De handel in Bitcoin groeide dit jaar sneller in opkomende landen dan in ontwikkelde economieën, zo schrijft Bloomberg op basis van cijfers van LocalBitcoins. Het gebruik van de virtuele munt nam het meeste toe in landen waar de regering probeerde de handel aan banden te leggen. Daarmee lijkt Bitcoin een nieuwe vluchthaven te worden in landen waar de financiële repressie toeneemt of waar de regering minder stabiel is.
De handel in Bitcoin nam dit jaar een vlucht in landen als China en Rusland, waar de handel in virtuele munten werd ingeperkt. In Venezuela werd de virtuele munt populair vanwege de hyperinflatie, terwijl landen als Brazilië en Colombia de handel in Bitcoin proberen af te remmen door te waarschuwen voor mogelijke risico's.
Spencer Bogart, analist van Blockchain Capital LLC gaf tegenover Bloomberg de volgende verklaring voor de populariteit van de virtuele munten:
"De grote belangstelling in opkomende economieën kan een weerspiegeling zijn van relatief minder stabiele lokale valuta of een bijproduct van een grotere blootstellingen aan financiële en economische crises die een alternatief systeem als Bitcoin aantrekkelijk maken."
Vooral in opkomende economieën is de Bitcoin populair (Bron: Bloomberg)
Onafhankelijk en decentraal
Virtuele munten hebben geen centrale bank of andere financiële instellingen nodig om te kunnen functioneren. Ze kunnen rechtstreeks tussen gebruikers verhandeld worden en zijn te koop bij verschillende online handelsplatformen.
Omdat de Bitcoin overal ter wereld verhandeld kan worden is het een interessant alternatief geworden om onder kapitaalcontroles uit te komen. Een ander kenmerk van de virtuele munt is dat het aanbod gelimiteerd is tot 21 miljoen stuks, waardoor het niet mogelijk is de waarde door middel van nieuwe geldcreatie verder uit te hollen.
Binnen ons huidige geldsysteem wordt geld als krediet in omloop gebracht en zijn er weinig beperkingen zijn aan de hoeveelheid krediet die banken kunnen verstrekken. Daardoor verliezen valuta door de jaren heen aan koopkracht. Omdat het aantal Bitcoin maar langzaam groeit en uiteindelijk stabiliseert worden deze juist steeds meer waard, naarmate meer mensen het gaan gebruiken.
Populair in opkomende economieën
Cijfers van Google Trends bevestigen de populariteit van virtuele munten in opkomende economieën. Van de zes landen waar het meest gezocht werd naar Bitcoin waren er vijf aan te merken als ontwikkelende economieën.
Nigeria, dat het hoogst op deze ranglijst staat, zag het aantal transacties dit jaar met bijna 1.500 procent toenemen. Het Afrikaanse land zag haar eigen valuta dit jaar 12,4% in waarde dalen ten opzichte van de dollar, wat mogelijk heeft bijgedragen aan vlucht richting Bitcoin.
In Venezuela, waar de valuta door hyperinflatie zo goed als waardeloos is geworden en de overheid jacht maakt op valutaspeculanten, nam het aantal transacties in de virtuele munt met 1.000 procent toe. De cryptomunt functioneert daar als een alternatief systeem om de kapitaalcontroles en geldontwaarding te ontwijken.
Is Bitcoin een bedreiging voor centrale banken?
Verschillende centrale banken en toezichthouders hebben al gewaarschuwd voor de risico's van de virtuele munt. De centrale bank van Brazilië zei in een verklaring dat de munten niet uitgegeven en niet gegarandeerd worden door een centrale monetaire autoriteit en dat er daarom geen enkele garantie is dat deze ingewisseld kunnen worden voor officiële valuta. In Brazilië groeide het gebruik van de virtuele munt dit jaar met 450 procent. Ook in Colombia waarschuwde de centrale bank voor de virtuele munten, met het argument dat deze niet erkend worden door officiële financiële instanties.
Deze waarschuwingen kunnen op verschillende manieren worden uitgelegd. Bitcoin heeft inderdaad een groot koersrisico, omdat de prijs van dag tot dag sterk op en neer kan bewegen. Maar het is ook een functionerend systeem dat door steeds meer mensen wordt gezien als een alternatief voor fiatgeld.
Wanneer virtuele munten gebruikt worden om kapitaalcontroles te omzeilen kunnen centrale banken en overheden dat zeker als bedreiging gaan zien van hun macht. De vrees dat centrale autoriteiten hun grip op dit alternatieve geldsysteem verliezen is misschien een deel van de verklaring waarom ze zo waarschuwen voor de risico's. Virtuele munten vormen een uitdaging voor het fiatgeld dat centrale banken en overheden door de eeuwen heen stap voor stap hebben ontwikkeld.
Digitaal goud?
Bitcoin wordt door sommige aanhangers ook wel 'Goud 2.0' genoemd, omdat het een aantal kenmerken heeft die overeenkomen met het edelmetaal. In beide gevallen is er sprake van een beperkt aanbod, dat slechts heel langzaam groeit. Ook zijn beide instrumenten buiten het financiële systeem om te verhandelen.
Wat de virtuele munt echt populair maakt is dat deze past in een digitaal tijdperk. Je kunt ze online aankopen en bewaren op een mobiele telefoon, terwijl je ze ook op ieder moment van de dag kunt verhandelen. Dat is met goud wat lastiger, al heeft het edelmetaal wel een veel beter trackrecord opgebouwd als zogeheten 'store of value'.
Het edelmetaal staat al eeuwenlang bekend als een veilige haven die in onzekere tijden haar waarde weet te behouden, terwijl de virtuele munt nog maar acht jaar bestaat. De virtuele munt zal eerst goed getest moeten worden, terwijl het goud al in de kluizen van vrijwel alle centrale banken ligt.
