Pieter Hasekamp, directeur van het Centraal Planbureau, schreef afgelopen week in het Financieel Dagblad dat het kabinet Bitcoin en andere cryptomunten moet verbieden. Virtuele munten zouden gevaarlijk zijn en geen toegevoegde waarde bieden. Hasekamp stelt dat de waarde van deze munten uiteindelijk zal imploderen en dat hij mensen wil beschermen tegen de risico's. In deze analyse leggen we uit waarom een verbod op crypto niet alleen onverstandig, maar ook onhaalbaar is.
Hoe ziet de toekomst voor Bitcoin eruit?
Voordat we de argumenten van Hasekamp behandelen kijken we eerst even naar de laatste ontwikkelingen in de cryptowereld. Er is de laatste maanden namelijk veel gebeurd. Zo besloot Iran het minen van cryptomunten te verbieden, terwijl Turkije de handel in virtuele munten aan banden legde en India een dergelijk verbod heeft overwogen. Ondertussen lijkt ook China de wetgeving rondom crypto verder aan te scherpen.
Tegelijkertijd zijn er ook landen die de technologie juist omarmen, zoals El Salvador waar Bitcoin inmiddels wettig betaalmiddel is. En dat land staat daarin niet alleen, want een groot deel van het Zuid-Amerikaanse continent lijkt positief te staan ten aan zien van Bitcoin. Na Paraguay en Panama klinken er nu ook in landen als Brazilië, Argentinië en Mexico stemmen om cryptomunten te aanvaarden als betaalmiddel. Deze landen zien de cryptomunten als een mogelijke uitweg voor het dollarmonopolie van de Verenigde Staten.
De positie van overheden ten aanzien van Bitcoin en andere cryptomunten is dus niet zo eenduidig. Sommige landen zien de opkomst van virtuele munten als een bedreiging voor de monetaire soevereiniteit, terwijl andere landen de technologie omarmen en juist ruimte willen geven om zich verder te ontwikkelen. Er lijken dus twee verschillende kampen te ontstaan.
Dat gezegd hebbende gaan we eens kijken naar de argumenten van Hasekamp om Bitcoin te verbieden. Deze zijn in het beste geval achterhaald en in het slechtste geval zelfs makkelijk weerlegbaar door de praktijk. We behandelen hieronder puntsgewijs de bevindingen uit zijn betoog.
'Bitcoin heeft geen waarde'
Hasekamp schrijft dat Bitcoin geen toegevoegde waarde heeft, omdat het als betaalmiddel minder geschikt zou zijn dan traditioneel fiatgeld van overheden. Het zou de drie functies van geld, namelijk die van betaal-, reken- en spaarmiddel, niet goed vervullen. Daarin heeft hij in zekere zin gelijk, want Bitcoin is in haar huidige vorm minder geschikt om mee te betalen. De koersen zijn volatiel en transactiekosten kunnen soms flink oplopen, wat het gebruik van Bitcoin als geld in de weg staat. De koersen kunnen stabiliseren als meer mensen de virtuele munt gaan gebruiken, maar dat is nu nog niet het geval.
Desondanks kiezen steeds meer mensen ervoor cryptomunten aan te houden als alternatief voor fiatgeld. Dat blijkt wel uit de marktkapitalisatie van de cryptomarkt, want die is afgelopen jaar gestegen van minder dan €250 miljard naar €1,250 biljoen. Op de top van de markt was de marktwaarde van alle bekende cryptomunten samen zelfs meer dan €2 biljoen. Er zijn dus heel veel mensen die wél waarde toekennen aan cryptomunten. Ook hebben verschillende grote bedrijven het afgelopen jaar een positie in crypto opgebouwd. Waarde is subjectief en onderstaande grafiek bevestigt dat veel mensen wel waarde toekennen aan deze technologie.
Marktkapitalisatie cryptomarkt is afgelopen jaren flink toegenomen (Bron: Coinmarketcap)
'Bitcoin is geen geld'
De vraag of Bitcoin wel of niet voldoet aan de kenmerken van geld is inmiddels een achterhaalde discussie. Veel mensen kopen virtuele munten niet om ermee te betalen, maar om legio andere redenen. Velen laten zich natuurlijk verleiden door enorme koersstijgingen, maar er is ook een grote groep mensen die crypto kopen om te ontsnappen aan de nadelen van fiatgeld. Denk bijvoorbeeld aan negatieve rente en andere vormen van financiële repressie.
Ook zien veel mensen in cryptovaluta een uitweg voor een falend monetair systeem, waarin overheidsschulden in een duizelingwekkend tempo toenemen en centrale banken op grote schaal staatsobligaties opkopen. In dat opzicht vervult Bitcoin voor velen eerder de rol van alternatieve veilige haven, waarbij men de koersschommelingen op de koop toe neemt. Dit zijn de mensen die niet in crypto stappen om winst te maken, maar om te ontsnappen uit een geldsysteem dat steeds minder goed functioneert.
'Geld is waardevast'
Hasekamp schrijft in zijn betoog dat valuta zoals de euro en de dollar goed scoren op waardevastheid. Hij beweert zelfs dat er afgelopen decennia nauwelijks sprake is geweest van geldontwaarding. Dat is helemaal niet waar, want de prijzen van huizen, grondstoffen, consumptiegoederen en dergelijke zijn afgelopen decennia juist gigantisch gestegen.
Op korte termijn bieden valuta weliswaar prijsstabiliteit, maar door de jaren heen verliezen ze een groot deel van hun waarde. Of we nou kijken naar de prijsontwikkeling van huizen, goud of olie, allemaal zijn ze de afgelopen decennia meerdere malen over de kop gegaan. Bij een inflatie van twee procent, wat centrale banken nog steeds prijsstabiliteit durven te noemen, verliest geld in twintig jaar al een derde van haar koopkracht.
De enige stabiliteit die ons geldsysteem heeft is de snelheid waarmee het geld aan waarde verliest. Bij relatief sterke valuta zoals de euro en de dollar gaat dat misschien niet zo heel snel, maar er zijn genoeg landen in de wereld waar het geld veel sneller aan koopkracht verliest. Denk bijvoorbeeld aan landen als Argentinië, Turkije, Iran, India enzovoorts. De inflatie is daar zo hoog dat mensen uit zichzelf al op zoek gaan naar andere instrumenten om hun vermogen te beschermen, waaronder goud en cryptomunten.
Consumentenprijzen in de VS zijn afgelopen decennia sterk gestegen
'Bitcoin is aantrekkelijk voor criminelen'
Volgens Hasekamp zijn er in de wereld van Bitcoin en crypto veel zwendelpraktijken. Ook dat argument is op zijn minst achterhaald. Natuurlijk zijn er dubieuze aanbieders van cryptovaluta, maar ook in de wereld van fiatgeld bestaan er oplichters en slechte beleggingsproducten. Wie zijn gezonde verstand gebruikt en zich verdiept in de risico's moet redelijk in staat zijn het kaf van het koren te kunnen scheiden. Dat de autoriteiten meer toezicht willen houden op deze sector is begrijpelijk, maar een totaalverbod lijkt ons disproportioneel.
Het argument dat Bitcoin vooral gebruikt wordt door criminelen is inmiddels ook al weerlegd. Zoals we eerder al schreven wordt Bitcoin steeds minder gebruikt door criminelen, omdat het netwerk alle transacties registreert in de blockchain. Criminelen die de virtuele munt later weer willen gebruiken laten dus een spoor achter. Bedrijven die gespecialiseerd zijn in blockchain analyse kunnen dit soort transacties uiteindelijk vaak herleiden, waardoor Bitcoin helemaal niet zo anoniem is.
Zo slaagde het Amerikaanse ministerie van Justitie er onlangs nog in om $2,1 miljoen aan Bitcoin terug te vorderen van criminelen die een hack hadden uitgevoerd op het bedrijf achter de Colonial Pipeline. Bitcoin en andere cryptomunten met een openbare blockchain zijn dus veel minder interessant voor criminelen. Hasekamp stelt in zijn betoog dat cryptomunten ook vaak gebruikt worden voor fraude en gokverslaving, maar dat gebeurt ook met fiatgeld. Ook dat is dus geen sterk argument om Bitcoin te verbieden.
Waarom Bitcoin verbieden?
Het blijft al met al onduidelijk waarom Hasekamp de Bitcoin en andere cryptomunten zo graag wil verbieden. Zijn argumenten zijn achterhaald of niet relevant. Ook zijn standpunt dat hij mensen wil beschermen tegen mogelijke verliezen is moeilijk te verdedigen. Volgens Hasekamp is een totale ineenstorting van de waarde van Bitcoin en andere cryptomunten onvermijdelijk, maar tot op heden is het tegendeel gebleken. Het is dus zeker geen gegeven dat cryptomunten waardeloos zullen worden.
Dat crypto geen intrinsieke waarde heeft is ook geen goede reden voor een verbod. Ook fiatgeld kent geen intrinsieke waarde. Zelfs goud heeft betrekkelijk weinig intrinsieke waarde, omdat het technisch gezien alleen nuttig is voor gebruik in elektronica. Goud heeft echter een hoge waarde, omdat miljoenen mensen er vertrouwen in hebben en er waarde aan toekennen. Zo heeft de markt inmiddels ook waarde toegekend aan cryptomunten, die in feite niets meer zijn dan een computercodes. Waarde is tenslotte subjectief en verschilt per persoon.
Pogingen om Bitcoin en andere cryptomunten te verbieden zijn bij voorbaat kansloos, omdat de technologie onafhankelijk van overheden blijft bestaan. Bitcoin kent namelijk geen centrale autoriteit en heeft geen toestemming nodig. Net als goud bestaat het gewoon en kunnen mensen het onderling vrij uitwisselen. Met als voordeel dat Bitcoin digitaal is, waardoor het nog eenvoudiger te verhandelen is.
Geld is macht
De werkelijke reden waarom Hasekamp het gebruik van Bitcoin en andere cryptomunten wil verbieden blijft in het betoog onduidelijk. We kunnen ons voorstellen dat hij vanuit zijn positie als directeur van het Centraal Planbureau niet zit te wachten op een nieuwe monetaire revolutie die decentraal is en bovendien niet valt te plannen. Vanuit hun perspectief is het veel makkelijker om te werken met fiatgeld. Dat valt namelijk onder het toezicht van overheden en centrale banken.
Centrale banken en overheidsinstanties lijken zich vooral zorgen te maken over hun eigen machtspositie. Als Bitcoin en andere cryptomunten werkelijk zo inferieur waren aan fiatgeld, waarom zouden ze er dan zoveel aandacht aan besteden? En waarom zouden centrale banken dan haast maken met de lancering van hun eigen digitaal centralebankgeld? De meest logische verklaring voor deze handelingen is dat autoriteiten bang zijn de controle over het geld te verliezen. Die controle geeft overheden namelijk het privilege om structureel meer geld uit te geven dan er binnenkomt.
Het is dus niet verrassend dat er vanuit die hoek veel kritiek is op cryptomunten. Het is dus ook niet onverwacht dat het IMF, als vertegenwoordiger van het dollarsysteem, vraagtekens zet bij het besluit van El Salvador om Bitcoin te accepteren als wettig betaalmiddel. Gelukkig zijn er ook landen die het wél aandurven cryptomunten te omarmen. Staan deze landen aan de vooravond van een revolutie die ons geldsysteem fundamenteel zal veranderen en het dollarmonopolie omver zal werpen?
Lees ook:
- De drijvende kracht achter de opkomst van cryptovaluta
- Brengt nieuwe regulering Bitcoin en andere virtuele munten in gevaar?
- Is Bitcoin naast goud een nieuwe veilige haven?
De afbeelding boven dit artikel is afkomstig van QuoteInspector en is vrij beschikbaar onder de Creative Commons licentie.
