China en India trekken zich steeds minder aan van Amerikaanse sancties. Zo heeft China de laatste maanden zelfs aanzienlijk meer olie uit Iran geïmporteerd. Ook India zou van plan zijn meer Iraanse olie te kopen. Sinds de verkiezing van president Biden in de Verenigde Staten zien andere grootmachten hun kans schoon en schroeven ze de import van olie uit gesanctioneerde landen verder op. Betekent dit het begin van het einde van Amerikaanse wereldoverheersing?
Eind 2018 exporteerde Iran nog 2,8 miljoen vaten olie per dag, maar door nieuwe sancties liep dat vorig jaar terug tot slechts 300.000 vaten per dag. Verschillende landen, waaronder India en Zuid-Korea, besloten geen olie meer af te nemen. Ook staakte het Franse Total haar investeringen in de Iraanse oliesector, uit vrees voor Amerikaanse sancties.
Iraanse olie
In tegenstelling tot India heeft China de import van olie uit Iran nooit stilgelegd. De afgelopen veertien maanden importeerde China in totaal 17,8 miljoen ton olie, omgerekend iets meer dan 300.000 vaten per dag. In januari en februari steeg de import van ruwe olie uit Iran zelfs tot recordhoogte, zo blijkt uit cijfers van Refinitiv Oil Research.
Uit diezelfde cijfers blijkt dat China driekwart van deze olie niet rechtstreeks uit Iran importeerde, maar via andere landen als Oman, de Verenigde Arabische Emiraten en Maleisië. Deze olie komt China binnen via havens in het oostelijke deel van de provincie Shandong. Daar zitten namelijk veel onafhankelijke raffinaderijen. De resterende 25% die China rechtstreeks uit Iran importeerde was bestemd voor haar strategische oliereserves. Dat is het gedeelte dat China nog wel mag importeren onder de sancties.
China importeert steeds meer olie uit Iran (Bron: Reuters)
Sancties
Om de sancties te omzeilen zetten Iraanse olietankers bij het laden doorgaans hun transponder uit. Op basis van satellietbeelden is het echter mogelijk om de route van de schepen te volgen. Daaruit is af te leiden dat Iraanse olietankers in de wateren van Singapore of Maleisië hun lading naar andere schepen overhevelen. Die zetten vervolgens koers naar China, waardoor de bron van de olie niet meer te herleiden is.
Een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken liet weten dat China een vriendschappelijke relatie heeft met Iran. "De twee landen werken op een normale manier en binnen het internationaal recht samen. Dat is redelijk en legitiem en verdient daarom respect en bescherming."
Steeds meer Iraanse olie naar Chinese havens (Bron: Reuters)
Venezuela
China heeft als tweede grootste economie ter wereld heel veel energiebronnen nodig. Uit strategisch oogpunt probeert het land haar aanvoerbronnen te diversifiëren, zodat ze minder afhankelijk is van producenten in het Midden-Oosten. Zo importeert China ook steeds meer olie uit andere olieproducerende landen, zoals Rusland en Venezuela. Ook deze landen zijn getroffen door Amerikaanse sancties, maar daar lijkt China zich niets van aan te trekken.
Zo bleek eerder al dat China naast Iraanse olie ook op grote schaal olie uit Venezuela importeert. Olietankers brachten vorig jaar ruim 11 miljoen vaten aan ruwe olie uit het Zuid-Amerikaanse land naar Singapore en Maleisië, waar het Zwitsers Swissoil chemische additieven toevoegde om de olie onder een andere naam door te verkopen aan Chinese raffinaderijen. Deze raffinaderijen zijn ingesteld op zware olie, dat onder andere in Venezuela en Iran wordt geproduceerd. Door Amerikaanse sancties is het aanbod van dit type olie op de wereldmarkt veel schaarser geworden.
Officieel importeert China al sinds september 2019 geen olie meer uit Venezuela, maar in de praktijk gebeurt dat nog steeds op grote schaal via Singapore en Maleisië. Volgens Bloomberg ging meer dan de helft van de Venezolaanse export van olie vorig jaar naar China. In december was dat zelfs de volledige export. Daarmee gaat China lijnrecht tegen de Amerikaanse sancties in, die de Venezolaanse export van olie juist moeten belemmeren.
https://www.youtube.com/watch?v=1wg_H65c-uI
Euro's en yuan
In januari importeerde China volgens cijfers van Petro-Logistics voor het eerst sinds mei 2019 weer meer dan 600.000 vaten olie per dag uit Iran. In februari was dat naar schatting al bijna 850.000 vaten per dag. Een Chinese handelaar die anoniem wil blijven verklaarde tegenover Reuters dat de Iraanse olie grotendeels in yuan en euro's wordt afgerekend om het Amerikaanse banksysteem te omzeilen.
In de zomer van 2019 schreven we al dat China niet van plan was gehoor te geven aan de Amerikaanse sancties tegen Iran. Integendeel, een paar maanden later maakte China bekend dat ze miljarden wilde investeren in de oliesector en infrastructuur van Iran. Ook de Chinese president Xi Jinping sprak zich uit voor samenwerking met Iran. Net als Rusland en Europa nam hij afstand van het Amerikaanse sanctiebeleid.
Deze ontwikkelingen laten zien dat de Verenigde Staten niet meer in staat zijn andere grootmachten hun wil op te leggen. China en Rusland durven hun eigen koers te varen en laten zich niet weerhouden door geopolitieke belangen van de VS. Ook Europa komt steeds vaker op voor haar eigen belangen. Denk bijvoorbeeld aan de Nord Stream 2 pijpleiding en de promotie van de euro als alternatief voor de dollar als internationale handelsmunt.
Lees ook:
- ‘EU overweegt olie uit Iran in euro af te rekenen’ (mei 2018)
- Overspeelt Trump zijn hand met sancties Iran? (aug 2018)
- China wil meer olie uit Iran importeren (aug 2018)
- China negeert Amerikaanse sancties op olie uit Iran (jul 2019)
- Erdogan: “Turkije blijft olie en gas uit Iran importeren” (sept 2019)
- Iran gaat Bitcoin gebruiken om import te betalen (nov 2020)
